Ali Paşa Meydanı

Ali Paşa Meydanı

İç Liman'ın doldurulmasıyla elde edilen son alanlardan birindeyiz. Oikonomos, 1817 tarihli kitabında, doldurulan bu alandan Ali Paşa Viranesi olarak söz ediyor. 1827 tarihli başka bir kaynakta Gemiler İskelesi de denilen yer, günümüzdeki adıyla Ali Paşa Meydanı olarak anılmış. O döneme ait gravürlerde rastladığımız, kervanların yüklerini boşalttığı, develerin, atların dinlendiği alan, yıllar geçtikçe yapılarla doldurularak küçülmüş ve günümüzdeki halini almış.
Ali Paşa Meydanı, 19. yüzyıl ortalarından itibaren İzmir çarşısının odağı olmuş. Meydanın etrafında, günümüze ulaşamayan Hastane Hanı, Hüseyin Bey Hanı gibi çeşitli hanlar bulunuyormuş. Belirli bir plana göre yapılmış İzmir'in ilk tanımlı meydanı olması, Osmanlı planlama literatüründe ona önemli bir yer kazandırmış. Meydanın aynı zamanda simgesi olan Hacı Salih Paşa Şadırvanı ise ziyaretçilerin her daim su kaynağı olur.
Meydan ve etrafındaki hanlar, 1891 yılında İzmir Ticaret Borsası kurulana kadar bir tür borsa görevi üstlenmiş. Ancak, Ticaret Borsası'nın rıhtımdaki binasında faaliyete geçmesi, yabancı sermayeli bankaların liman çevresinde konumlanmasıyla ekonomik etkinliğini kaybetmeye başlamış. Bu değişimle birlikte alan sadece depolama işlevi görür hale gelmiş. Buna karşın, meydanın 20. yüzyıl başlarına kadar İzmir'in belli dönemlerde kurulan tek pazarı olan hayvan pazarının kurulduğu yer olduğunu sözlerimize ekleyelim.
Burası bir dönem değirmen taşı yapan ustaların bulunduğu alan olduğu için Taşçılar İçi olarak da bilinir. Günümüzde, tek bir meslek grubu yerine çeşitli sektörlerden esnafların bir arada olduğu, sokak müzisyenleri ve müdavimleri ile hala capcanlı Ali Paşa Meydanı.
NOTLAR:
1. Resim 37 ve 38, Rauf Beyru, 19. Yüzyılda İzmir Kenti, s.34