Klaros Ören Yeri

Klaros Ören Yeri

İzmir ili, Menderes ilçesi, Ahmetbeyli Mahallesi sınırları içinde kalan, Klaros kutsal alanı, Cumaovası'nın (Menderes) güneyinde, ovayı güneydeki Kuşadası Körfezi'ne bağlayan Ahmetbeyli Vadisi'nin (Ales) taban düzlüğünde yer almaktadır. Klaros Kutsal Alanı'nın, kuzeydeki Kolophon'a (Değirmendere) uzaklığı 13 km, güneydeki ana kenti Notion'a (Sahildeki Kolophon / Sahilevleri) uzaklığı ise 1.600 m'dir. Klaros'taki ilk bilimsel kazı, Th. Macridy ve Ch. Picard tarafından 1913 yılında yapılmıştır. Ancak I Dünya Savaşı başlayınca kazılar bırakılmıştır. Klaros'taki kazıların ikinci dönemi 1950 yılında Prof. Louis Robert tarafından, Jeanne Robert'in de katılımıyla yeniden başlatılmıştır. Klaros'un son dönem kazıları 2020 yılından bu yana Selçuk Efes Müzesi Müdürü Cengiz Topal başkanlığında, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü'nden Arş. Gör. Dr. Onur Zunal'ın bilimsel danışmanlığında devam etmektedir. Bu dönemde özellikle Roma İmparatorluk dönemine tarihlenen yapılar ve buluntular ortaya çıkarılmaktadır. Aynı zamanda Apollon Klarios Tapınağı'na ait anıtsal boyuttaki Apollon, Artemis ve Leto kült heykellerinin konservasyon ve restorasyon projesi üzerinde çalışmalar devam etmektedir.

Tarihçe

Klaros'un kuruluş tarihi kesin olarak bilinmemekle beraber M.Ö.7. ve 6. Yüzyıl başında Kolophon'un baş tanrısı Apollon adına inşa edildiği sanılmaktadır. Dar vadide düz bir alanda bulunan Klaros'daki Apollon Tapınağı'nın, bilicilik yeri olmasından dolayı Hellenistik dönemde ve özellikle Roma çağında çok ünlü olduğu bilinmektedir. Tapınağın bir tepe üzerinde inşa edilmeyip düzlükte yer almasının nedeni burada kutsal bir kaynağın ve ormanın bulunmasıdır. Kazıdan çıkarılan eserler İzmir Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. Buradaki ilk sistematik araştırmalar 1886 yılında C. Schuchhardt tarafından başlatılmıştır. Bu çalışmalar sırasında Kolophon kentinin lokalizasyonunu doğru olarak yapan Schuchhardt, daha sonra Kolophon ile deniz arasında kalan vadide iki tümülüs saptamış ve Notion'un yerini belirlemiştir. Th. Macridy, Ahmetbeyli halkı tarafından Kale diye adlandırılan Notion akropolünde ve yakın çevresinde Kutsal alandan getirilmiş birçok yazıtlı blok bulmuştur. Köyde bu yazıtların bulunuşu, Th. Macridy'ye Kutsal alanın bu yöreden ve Bazilika'dan uzak olmadığını düşündürmüş ve 1907 yılında bu düşünce ile yaptığı araştırmalar sonucunda, bugün propylon'da ayakta duran sütunun çok aşınmış durumdaki üst bölümünü bulmuş ve burasının Apollon Klarios Kutsal Alanı olduğunu anlayarak bir sondaj yapmış ve bu düşüncesinin doğruluğunu kanıtlamıştır.